İmar planı değişen arsalardan kamuya pay verilecek

‘İmar Planı Değişikliğine Dair Değer Artış Payı Uygulama Yönetmeliği’ yayımladı. İmar planında değişiklik yapacak kişiler değer artışlarından kaynaklanan payın yüzde 90'ını kamuya ödeyecek.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan; imar planı değişiklikleriyle taşınmazların değer kazanması durumunda ortaya çıkan kazancın yüzde 90’ının kamuya aktarılmasını öngören ‘İmar Planı Değişikliğine Dair Değer Artış Payı Uygulama Yönetmeliği’ Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Daha önce Resmi Gazete’de yayımlanan 7534 sayılı Kanun kapsamında yapılan değişiklikle, plan değişikliği sonucu değeri artan taşınmazdan “değer artış payı” alınması zorunlu hale getirildi.

KEYFİ İMAR DEĞİŞİKLİKLERİNİN ÖNÜNE GEÇİLECEK

Yeni düzenlemeyle, şehirlerin plansız büyümesinin ve keyfi imar değişikliklerinin önüne geçilmesi hedeflenirken, oluşan değerin yüzde 90’ının kamuya aktarılması sağlanacak.

DEĞER ARTIŞ PAYINI PEŞİN ÖDEYENE YÜZDE 10 İNDİRİM

Söz konusu değer artış payı sadece arsadaki değer artışına yönelik olacak. Öte yandan vatandaşlara ödeme kolaylığı da sunulacak. Değer artış payını peşin ödemek isteyenler için yüzde 10 indirim uygulanırken, isteyen mülk sahipleri taksitle ödeme yapabilecek.

KAMULAŞTIRILAMAYAN TAŞINMAZLAR İÇİN DE YENİ ÇÖZÜM

Yeni düzenleme kapsamında ayrıca, 2942 sayılı kamulaştırma kanunu ek-1 maddesi kapsamındaki; özel mülkiyette olup daha önce resmi kurum, idari tesis, okul, sağlık tesisi gibi kamu hizmet alanı olarak planlanan ancak kamulaştırılamayan taşınmazlar için de çözüm üretildi. Eğer kamu kurumları bu alanlara artık ihtiyaç duymuyorsa ve ilgili idare de onay verirse, bu alanlarda plan değişikliği yapılabilecek. Böylece mülkiyet üzerindeki kısıtlamalar kaldırılarak vatandaş mağduriyetinin önüne geçilecek. Kamu ile mülk sahipleri arasındaki hukuki anlaşmazlıkların dava sürecine taşınmadan çözülebilmesi sağlanacak.

ŞEHİRLERİN PLANLI GELİŞİMİ SAĞLANACAK

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, söz konusu düzenlemeyle şehirlerin planlı gelişiminin sağlanırken, kamunun hak ettiği payı alarak toplumsal faydanın arttırılması amaçlanıyor.
 

UYGULAMA NASIL OLACAK?

İmar planı değişikliğiyle oluşan değer farkının büyük bir kısmı kamu payı olarak alınacak. Ada bazında yoğunluk artışı veya parsel bazında fonksiyon değişikliği gibi talepler uygulamaya dahil edilecek.

Afet riskli alanlar, kamu yatırımları ve vakıf arazileri bu durumdan muaf tutulacak.

DEĞER ARTIŞININ YÜZDE 90'I KAMUYA NASIL AKTARILACAK?

Maliklerin talebi sonrasında en az iki yetkili değerleme kuruluşu rapor hazırlayacak. Kıymet Takdir Komisyonu raporları inceleyerek nihai değer artışını belirleyecek. Belirlenen pay malik/maliklere tebliğ edilecek ve peşin ödenmesi halinde yüzde 10 indirim sunulacak. Değer artışı taksitlere bölünerek de ödenebilecek. Değer artışının tamamı ödenmeden satış, devir ve yapı ruhsatı gibi işlemlere izin verilmeyecek.

TOPLANAN PAY NE OLACAK?

Toplanan pay, plan değişikliğinin yapıldığı yerin büyükşehir olup olmamasına göre farklı oranlarda dağıtılacak. Büyükşehir Belediyesine yüzde 25, ilgili ilçe belediyesine yüzde 25, dönüşüm projeleri özel hesabına yüzde 25, genel bütçeye yüzde 25 oranında pay edilecek.

PLAN DEĞİŞİKLİKLERİ NEYE GÖRE BELİRLENECEK?
 

İmar planı değişiklikleri; plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, sosyal ve teknik altyapı dengesini bozmayacak şekilde ve teknik gerekçeleri sağlamak şartıyla yerleşmenin özelliğine uygun olarak, en az bin metrekare ve üzeri yüzölçümüne sahip oluşmuş imar adalarında ada bazında; nüfusu, yapı yoğunluğunu, kat adedini, bina yüksekliğini arttıran veya fonksiyon değişikliği getiren plan değişikliklerinde, ihtiyaç duyulan kentsel, sosyal ve teknik altyapı kullanımları; adanın merkezine en fazla 500 metre yarıçaplı alanda karşılanmak, parsel bazında; konut kullanımı hariç sadece fonksiyon değişikliği, suretiyle yapılacak. Ancak, meri uygulama imar planında içerisinde konut kullanımının da olduğu, bir veya birden fazla kullanım kararı olan parsel/parsellerde, plan değişikliği öncesi mevcut nüfusu, yapı yoğunluğunu ve kat adedini/bina yüksekliğini değişiklik sonrası arttırmamak kaydıyla, ticaret+konut, turizm+konut, ticaret+turizm+konut gibi karma kullanım kararı getiren fonksiyon değişiklikleri yapılabilecek.  Bu suretle yapılan plan değişiklikleri değer artış payına konu edilecek.

İçerisinde riskli yapının bulunduğu parsel/parsellerde yapılacak uygulama imar planı değişiklik işlemlerinde, meri uygulama imar planı ve plan notlarıyla verilmiş emsale esas inşaat alanını yüzde 20’nin üzerinde artıran plan değişikliklerinde, yüzde 20’nin üstündeki kısmı değer artış payı alınacak.

Taşınmaz maliklerinin tamamının talebi üzerine onaylanmış, ancak mahkemelerce iptal edilen uygulama imar planı değişikliklerinde, davaya konu olan uygulama imar planı değişikliği neticesinde, yürürlükten kalkan uygulama imar planı ile teklif edilen yeni uygulama imar planının kapsadığı parsel veya parsellerde oluşan değer farkının yüzde 90'ı değer artış payı olarak alınacak.