Meksika ve futbol - Meksika Bölüm 21

Ülkede en fazla sevilen spor dalı diğer Latin Amerika ülkelerinde olduğu gibi futbol. Meksika milli futbol takımı on yedi Dünya Kupası'na katılmaya hak kazandı ve 1994'ten bu yana art arda bütün Dünya Kupalarına iştirak etmeyi başardı.   Meksika'nın Dünya Kupalarındaki en iyi başarısı, her ikisinde de ev sahibi olduğu 1970 ve 1986 Dünya Kupalarında çeyrek finale çıkması oldu. Meksika'da futbol ilk olarak 20. yüzyılın başlarında Avrupalı göçmen grupları, özellikle İngiliz kökenli madenciler ve daha sonraki yıllarda İspanya İç Savaşı'ndan kaçan İspanyol sürgünler tarafından organize edilmişti. Meksika'nın ilk maçı Guatemala'ya karşı oynanmış ve Meksika bu maçı 3-2 kazanmıştı.  1928 Amsterdam Yaz Olimpiyatları Meksika'nın ilk uluslararası turnuvasıydı. Meksika ilk olarak 1930 yılında Uruguay’da düzenlenen Dünya Kupasına katılmıştı. Grup maçlarında Arjantin, Şili ve Fransa’ya rakip olmuşlardı. Gruptaki ilk maçlarında Fransa’ya karşı 4-1 yenilmişlerdi. İkinci maçlarında Şili’ye 3-0 kaybettiler. Son maçlarında ise Arjantin karşısında 6-3’lük bir yenilgi olarak grubu sonunculukla kapatıp turnuvaya veda ettiler. Brezilya’da 1950 yılında düzenlenen Dünya Kupasına tekrar katıldılar. Brezilya, Yugoslavya ve İsviçre ile aynı grupta mücadele ettiler. İlk maçlarında Maracana Stadyumunda ev sahibi Brezilya’dan 4-0’lık sonuçla fark yediler. Diğer maçlarda Yugoslavya’ya 4-1 ve İsviçre’ye 2-1 kaybederek yine grubu sonunculukla tamamladılar. 4 sene sonraki İsviçre’deki Dünya Kupasına Brezilya’ya 5-0 ve Fransa’ya 3-2 yenilerek erkenden veda ettiler. 1958 senesinde İsveç’teki Dünya Kupasında gruptaki ilk maçlarında ev sahibi İsveç’e 3-0 yenildiler. İkinci maçlarında Galler’le 1-1 berabere kaldılar. Son maçlarında Macaristan’a 4-0 yenilerek grubu sonuncu olarak bitirdiler. 1962 yılında Şili’nin ev sahipliğindeki kupaya yine iştirak ettiler. İlk iki maçlarını Brezilya’ya 2-0 ve İspanya’ya 1-0’lık skorlarla kaybettiler. Son maçlarında Çekoslovakya’yı 3-1 yendiler ama yine gruptan çıkamadılar. 4 sene sonra bu defa İngiltere’de düzenlenen kupaya yine katıldılar. İlk maçlarında Fransa ile 1-1 berabere kaldılar. İkinci müsabakalarında İngiltere’ye 2-0 yenildiler. Son maçları Uruguay’la golsüz eşitlikle sonuçlandı. Bir sonraki 1970 yılında düzenlenen Dünya Kupasına ev sahipliği yaptılar. 107 bin kişinin izlediği Azteca Stadyumunda oynanan ilk maçlarında Sovyetler Birliği’yle 0-0 berabere kaldılar. İkinci maçlarında El Salvador’u 4-0’la geçtiler. Gruptaki son maçlarında Belçika’yı 1-0 yenerek tarihlerinde ilk defa grup aşamalarından çıktılar. Çeyrek finalde İtalya’ya 4-1 yenilerek kupaya veda ettiler. 1974 Dünya Kupasına elemeleri geçemedikleri için katılamadılar. 1978’deki Arjantin’in ev sahipliğindeki kupaya iştirak ettiler. Grup maçlarında Tunus’a 3-1, Batı Almanya’ya 6-0 ve Polonya’ya 3-1 yenilerek yine erken bir veda yaşadılar. 4 sene sonra İspanya’daki kupaya katılamadılar. 1986 Dünya Kupasına ise ev sahipliği yaptılar. B Grubundaki ilk maçlarında Belçika’yı 2-1 yendiler. İkinci maçlarında Paraguay’la 1-1 berabere kaldılar. Asya temsilcisi Irak’ı 1-0 yenerek son 16 turuna yükseldiler. Bora Milutinovic liderliğinde son 16 turunda Bulgaristan’ı 2-0 yendiler. Bu maçta özellikle Manuel Negrete’nin attığı gol mükemmeldi. Çeyrek finalde 0-0 tamamlanan maçta Almanya’ya penaltılarla elendiler. Bir sonraki katıldıkları Dünya Kupası organizasyonu ABD’de düzenlenen 1994 senesindeki turnuvaydı. Grupta İtalya, Norveç ve İrlanda Cumhuriyeti ile mücadele ettiler. İlk maçlarında Norveç’e bir dönem Trabzonspor’un da gündemine gelen Kjetil Rekdal’in golüyle 1-0 kaybettiler. İkinci müsabakalarında İrlanda Cumhuriyeti’ni 2-1 yendiler. Son maçlarında da İtalya ile 1-1 berabere kalarak grubu liderlikle tamamladılar. Son 16 turunda turnuvanın sürpriz ekibi Bulgaristan’a karşı penaltılarla elenerek ülkelerinin yolunu tuttular. Bir sonraki Fransa’da düzenlenen Dünya Kupasında ilk maçlarında Güney Kore’yi 3-1’le devirdiler. Gruptaki diğer iki maçlarında da önce Belçika ve sonrasında da Hollanda ile 2-2 berabere kaldılar. Grubu Hollanda’nın ardından ikinci sırada tamamlayıp bir üst tura çıktılar. Son 16 turunda Almanya’ya 2-1 yenildiler. Japonya ve Güney Kore’nin ortaklığındaki 2002 Dünya Kupasında ise Hırvatistan, İtalya ve Ekvador ile aynı grupta yer aldılar. İlk maçlarında Hırvatistan’ı Blanco ile devirdiler. İkinci maçlarında da Ekvador’u 2-1 yendiler. Son maçlarında İtalya ile 1-1 berabere kalıp grubu liderlikle tamamladılar. Son 16 turunda karşılarına ABD çıktı ve 2-0 kaybederek elendiler. 2006 Almanya’daki Dünya Kupasında ise ilk maçlarına İran’ı 3-1 yenerek başladılar. İkinci maçlarında Angola ile golsüz berabere kaldılar. Gruptaki son maçlarında ise Portekiz’e 2-1 kaybettiler fakat grubu Portekiz’in ardından ikinci sırada tamamladılar. Son 16 turunda Leipzig’de oynanan müsabakada Arjantin’e 2-1 kaybettiler. 2010 senesinde Güney Afrika Cumhuriyetindeki organizasyonda A Grubundaki ilk maçlarında turnuvanın ev sahibi Güney Afrika karşısında 1-1’lik beraberlikle maçı tamamladılar. İkinci maçlarında ise Fransa’yı Hernandez ve Blanco’nun golleriyle 2-0 yenmeyi başardılar. Uruguay’a 1-0 kaybetmelerine rağmen gruptan çıkmayı başardılar. Son 16 turunda Johannesburg’da Arjantin’e karşı 3-1 yenilerek elendiler. 2014 yılında Brezilya’da düzenlenen kupada ilk maçlarında Kamerun’u 1-0 yendiler. İkinci maçlarında ev sahibi Brezilya karşısında 0-0 berabere kaldılar. Gruptaki son maçlarında Hırvatistan’ı 3-1 yenip son 16 turuna kaldılar. Son 16 turunda Hollanda’ya 2-1 yenildiler ve elendiler. 2018 senesinde Rusya’daki Dünya Kupasında ise Moskova’da oynanan gruplarındaki ilk maçta Almanya’yı 1-0 yenme başarısı gösterdiler. Sonrasında Güney Kore’yi 2-1 yendiler. Son maçlarında İsveç’e 3-0 kaybetmelerine karşın gruptan çıktılar. Son 16 turunda Samara’da Brezilya’ya 2-0 kaybedip elendiler. 2022 Katar Dünya Kupasında ise ilk maçlarında Polonya ile 0-0 berabere kaldılar. İkinci müsabakalarında Arjantin’e 2-0 yenildiler. Son maçlarında Suudi Arabistan’ı 2-1 yenmelerine karşın gruptan çıkamadılar. Meksika 2026 senesinde düzenlenecek Dünya Kupasında ABD ve Kanada ile beraber 3 ev sahibi ülkeden biri olacak. Bu anlamda Dünya Kupasında 3 defa ev sahipliği yapan bir ülke olarak bir rekorun da sahibi olma şerefine erişecekler. Meksika Milli Takım formasını en fazla giyen oyuncu Andres Guardado. Onu Claudio Suarez, Rafael Marquez, Guillermo Ochoa ve Pavel Pardo izliyor. Javier Hernandez ise milli takımın en fazla gol kaydeden ismi durumunda. Onu Jared Borgetti, Cuauhtemoc Blanco, Luis Hernandez ve Carlos Hermosillo takip etmekte. Meksika 1999 senesinde FIFA Konfederasyonlar Kupasını kazanmayı başarmıştı.  Meksika'nın ev sahipliğinde düzenlenen 1999 FIFA Konfederasyonlar Kupası'nda Azteca Stadyumu'nda gerçekleştirilen final maçında Meksika, rakibi Brezilya'yı 4-3 yenerek kupanın sahibi olmuştu. Meksika'da Miguel Zepeda'nın iki golünün yanı sıra José Manuel Abundis ve Cuauhtémoc Blanco birer gol kaydederken, Brezilya'nın golleri Serginho, Rôni ve Zé Roberto'dan gelmişti. Meksika ayrıca CONCACAF Şampiyonası yani  Gold Cup’da 12 defa mutlu sona ulaşmayı başarmış. 1965 , 1971 , 1977 , 1993 , 1996 , 1998 , 2003 , 2009 , 2011 , 2015 , 2019 ve 2023 yıllarında elde edilen şampiyonlukların yanında 3 defa da Gold Cup finalini kaybetmişler. Meksika Milli Takımı, Güney Amerika Kıtasının milli takımlar düzeyindeki en büyük futbol organizasyonu Copa America’ya da 8 defa katılmış. Çok güçlü takımların yer aldığı bu büyük organizasyonda iki defa finale ulaşma başarısını göstermiş. 1993 senesinde Ekvador’daki organizasyonda finalde Arjantin’e 2-1 kaybedip ikinci olmuşlar. 2001’de ise finalde ev sahibi Kolombiya’ya Bogota’da 1-0 yenilmişler. Ülke ayrıca 1997, 1999 ve 2007 olmak üzere 3 defa da Copa America’da üçüncü olmuşlar. Meksika, 2012 yılındaki Londra Yaz Olimpiyatlarında futbolda altın madalyaya ulaşmayı başarmış.  Meksika Milli takımı tarihindeki en farklı galibiyeti 1987’de Bahamalar’a karşı 13-0’la elde etmiş. En ağır yenilgilerini ise 1961’de Londra’da İngiltere’ye karşı 8-0’lık sonuçla almışlar. Meksika iki büyük Dünya Kupasına ev sahipliği yapmıştı. 1970 FIFA Dünya Kupası, Meksika'da, 31 Mayıs-21 Haziran tarihleri arasında düzenlenmişti. Meksika Ekim 1964'te FIFA tarafından ev sahibi ülke olarak seçilmişti. Bu turnuva aynı zamanda Kuzey Amerika kıtasında düzenlenen ilk dünya kupası olmuştu. Bu turnuvanın şampiyonu 21 Haziran günü finalde İtalya'yı 4-1'lik sonuçla geçen Pele’li Brezilya olarak kayıtlara geçmişti. Brezilya bu kupayı üçüncü kez kazanmış ve Jules Rimet kupasının ebedi sahibi olmuştu. Brezilya teknik direktörü Mario Zagallo, Dünya Kupası'nı hem futbolcu hem de teknik adam olarak kazanan ilk isim unvanını elde etmişti. Pelé de Dünya kupalarında 3 kez şampiyon olan ilk futbolcu ünvanına erişmişti. Tüm konfederasyonlardan 75 takım eleme turlarına katılmıştı. Bu turlarda 75 takımın 16'sı turnuvaya katılırken,59 takım elenmişti. Elemelerde yaşanan bir olay ise futbol tarihine geçmişti. 1970 FIFA Dünya Kupası finallerine katılabilmek için El Salvador ile Honduras takımları arasında yapılan eleme maçları sebebiyle savaş çıkmıştı. İki takımın Dünya Kupası'na dahil olabilmek için yaptıkları maç sonunda büyük olaylar çıkmış ve bu olaylar büyüyerek savaşa sebep olmuştu. Üç gün süren savaşın sonunda barış imzalandıktan sonra El Salvador Meksika'da düzenlenen Dünya Kupası'na katılma hakkını elde etmişti. Bu kupanın resmi maskotu olarak Meksika'nın simgelerinden hasır şapkalı ‘Juanito' seçilmişti. Yine Meksika’nın organize ettiği 1986 FIFA Dünya Kupası 13. Dünya Kupası olup 31 Mayıs ile 29 Haziran arasında düzenlenmişti. Kupayı finalde Federal Almanya'yı 3-2 yenen Arjantin kazanmış olup, Fransa üçüncülüğü elde etmişti. Turnuvaya damgasını vuran ve takımın dünya şampiyonluğu olmasına büyük katkısı bulunan Diego Maradona, Azteca'da Arjantin ve İngiltere arasında oynanan çeyrek final maçında, takımının ilk golünü, yıllarca "Tanrının eli" olarak anılacak şekilde eliyle atmış olsa da, 2. golü orta sahadan 6 kişi çalımlayarak inanılmaz bir şekilde kaydetmişti. Maçtan sonra Maradona, ilk golü için "Biraz Maradona'nın kafasıyla, biraz da Tanrı'nın eliyle" atıldığını iddia etmişti. 2. golü ise, 2002'de FIFA web sitesinde yapılan oylamada "Yüzyılın Golü" olarak belirlenmişti. Esasında 1986 FIFA Dünya Kupası için başlangıçta ev sahibi olarak Kolombiya seçilmişti ama Kolombiya'nın o yıllarda yaşadığı ekonomik sorunlar, 1983'te bu hakkından vazgeçtiğini ilan etmesine sebep olmuştu. Organizasyondan önce statü değişmiş ve toplam 24 takım 6 gruba ayrılmıştı. İlk iki takım bir üst tura kalırken, üçüncü olanlardan en iyi 4 tanesi ilk ikiyle birlikte son 16'ya kalıyordu. Organizasyon için Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri ile kıyasıya yarışan Meksika bu sayede bir Dünya Kupasını iki kere düzenleyen ilk ülke olmuştu. Turnuvadan sonra dünya genelinde popüler olacak "Meksika dalgası" bu dünya kupasında ortaya çıkmıştı. 1986 Dünya Kupası'nın resmi maskotu olarak Pique adı verilen mariachi şapkalı, kırmızı tişörtlü ve bıyıklı bir jalapeño biberi seçilmişti. Adı, "baharatlı" anlamına gelen İspanyolca bir kelime olan picante'den gelmekteydi ve aynı zamanda futbol terimi olan penaltı vuruşunun (PK) kısaltmasının bir kelime oyunuydu. Aynı zamanda yaygın bir İspanyol adı da olan Pique, etnik klişeleri nedeniyle Meksika'da tartışmalara neden olmuştu. Meksika çok önemli futbolcular yetiştirmiş bir ülke. Rafael Marquez, Javier Hernandez, Cuauhtemoc Blanco, Ramon Ramirez, Hugo Sanchez, Manuel Negrete, Carlos Salcido, Jared Borgetti, Andres Guardado, Luis Hernandez, Carlos Hermosillo, Jorge Campos, Guillermo Ochoa, Ricardo Osorio, Pavel Pardo, Carlos Vela, Giovani dos Santos gibi isimler Meksika futbolunun dünya piyasasına tanıttığı oyunculara örnek olarak verilebilir. Meksika futbol tarihinin en önemli futbolcusu olarak Hugo Sanchez gösterilir. 12 yıl İspanya Ligi'nde oynayan Hugo Sanchez; İspanya Ligi tarihinde en fazla gol atan dördüncü futbolcusu olma özelliğini sürdürüyor. 17 yaşında Meksika millî takımında oynamaya başlamış, 1978, 1986 ve 1994 Dünya Kupalarında da boy göstermişti. Kariyerine 1976 yılında Pumas UNAM’da başlayan Hugo Sanchez; Atlético Madrid'de 111 maçta 54 gol; Real Madrid'de ise 240 maçta 164 gol atmıştı. Pele tarafından 2004 Mart ayında; dünyanın en büyük yaşayan 125 futbolcusundan biri olarak gösterilmişti. Röveşata ile attığı golleri ve gollerden sonra attığı taklaları oldukça ünlüydü. Attığı taklalar jimnastikçi olan ve Montreal Olimpiyatlarına katılan kız kardeşinin onurunaydı. Ayrıca Hugo Sánchez, daha sonra Kolombiyalı kaleci René Higuita tarafından popüler hale getirilen akrep vuruşunun yaratıcısı olarak kabul ediliyor. Her ne kadar bu hareketi antrenmanlarda düzenli olarak uygulasa da, Meksikalı forvet resmi bir maçta bu teknikle hiç gol atamamıştı.  1999 yılında, Uluslararası Futbol Tarihi ve İstatistikleri Federasyonu , Sánchez'i 20. yüzyılın en iyi 26. futbolcusu ve CONCACAF bölgesinin en iyi futbolcusu seçmişti.  2004 yılında Sánchez, FIFA 100'ün dünyanın yaşayan en iyi oyuncuları listesinde yer almıştı.  Liga MX, Meksika'nın en yüksek düzeyde profesyonel ligine verilen isim. Eskiden Primera División de México (Meksika Birinci Ligi) olarak bilinen bu organizasyon genellikle 18 kulüp tarafından oynanır ve iki turnuvaya ayrılır: " Apertura " ve " Clausura ".   Liga MX, Amerika Birleşik Devletleri'nde televizyon izleme açısından İngiltere Premier Ligi'nin ardından ikinci sırada yer almakta. Liga Mayor'dan önce Meksika'da ulusal futbol ligi yoktu ve futbol müsabakaları nispeten küçük coğrafi bölgelerde yapılıyordu.  Birçok kulüp sahibi, oyunculara gizliden ödeme yapmalarına rağmen amatör kalmayı tercih ediyordu. Futbola artan ilgiden sonra profesyonel ulusal lig kuruldu. 1950'lerin sonları ve 1960'ların başlarında, birçok küçük kulüp, ekonomik zorluklarla karşı karşıya kaldılar. Sonuç olarak, lig sıralamasında üst sıralarda yer alan Meksika takımları, Copa Libertadores gibi kapsamlı kıtasal yarışmalara katılmayı bu tarz ekonomik sebepler yüzünden göze alamadılar. Liguilla (İspanyolca "küçük lig" anlamına gelir), Liga MX’in play-off aşamasını ifade eder. Tüm Birinci Lig kulüpleri kendi yayın haklarını satma hakkına sahip. Ligi en fazla kazanan takım 13 kez ile Club America. Onu 12 şampiyonlukla Chivas Guadalajara izlemekte. Toluca, Cruz Azul, Leon, Tigres UANL, Pumas UNAM, Pachuca, Santos Laguna, Monterrey, Atlante, Necaxa, Atlas, Puebla, Zacatepec, Veracruz, Deportivo Oro, Atletico Morelia, ampico, Tecos, Real Espana, Club Tijuana, Asturias FC ve Deportivo Marte diğer şampiyon olan ekipler.